ศิลปินจีน Jacky Tsai จับความป็อปตะวันตก มาเจอความเชื่อตะวันออกในนิทรรศการที่ ยกตู้รถไฟมาไว้ที่ MOCA

เจย์โชว์? พระพุทธเจ้า? ซูเปอร์แมน? นิยามของ ‘ศิลปะจีน’ ทุกวันนี้อาจหมายถึงรากเหง้าฝีมือการคราฟต์แบบประเพณีไว้อย่างเข้มข้น แต่ก็อาจหมายถึงการดัดแปลงลายเส้นบางอย่างไปบ้าง เพื่อรับมือกับอิทธิพลของศิลปะสไตล์ตะวันตกที่ทะลักเข้ามาจนหันไปทางไหนก็เจอ เหมือนศิลปินป๊อปอาร์ตคนนี้ ที่เจอพื้นที่ตรงกลาง ที่ตะวันออก - ตะวันตกผสมผสานกันได้ลงตัว

Jacky Tsai เป็นศิลปินที่ฮ็อตที่สุดคนหนึ่งจากจีน ซึ่งโด่งดังจากการร่วมมือกับแบรนด์แฟชั่นหัวขบถอย่าง Alexander McQueen ในคอลเล็กชั่นกะโหลกดอกไม้ที่หลายคนคุ้นตา ในบทสนทนาสั้น ๆ ที่เขามาคุยกับเราในงานเปิด ‘Reincarnation’ นิทรรศการเดี่ยวครั้งแรกของเขาที่ MOCA BANGKOK เขายืนยันกับเราว่ามันมี “พื้นที่สีเทา” ตรงกลางระหว่างวัฒนธรรมเก่าแก่ของเอเชีย และสไตล์ใหม่ ๆ ที่เข้ามา

แน่นอนว่า Jacky Tsai มาเมืองไทย ก็ต้องมีงานใหม่ที่พิเศษที่สุด คือภาพสัญลักษณ์หัวกะโหลก ที่ผูกพันกับเขามาตั้งแต่ร่วมงานกับ Alexander McQueen โดยคราวนี้เป็นการประดับด้วยทองคำเปลวในลวดลายไทย ๆ เล่นล้อไปกับแสงที่ตกกระทบ โดยยังสื่อความหมายเกี่ยวกับความตายและการเกิดใหม่ ตามไอเดีย ‘Reincarnation’ ที่เขาหลงใหล เพราะ “หัวกะโหลกคือความตาย ดอกไม้คือชีวิต ดอกไม้บอบบาง กะโหลกแข็งแกร่ง กะโหลกของผมเลยเต็มไปด้วยความหวัง ความงาม การเกิดใหม่จากความตาย” ซึ่งเข้ากันดีกับความรู้สึกของโลกยุคหลังโรคระบาด

งานนี้เลยรวบรวมคอลเล็กชั่นกะโหลกของเขามาแสดงเต็มผนังใหญ่ และไฮไลท์ที่พิเศษทุกชิ้น อย่างภาพเรื่องราวของเจย์ โชว์ ป๊อปสตาร์ชื่อดังจากไต้หวัน ที่แฝงความลับเล็ก ๆ ไว้ในภาพเต็มไปหมด ซึ่งถ้าดูผ่านแอปฯ ของงานจะยิ่งเห็นชีวิตที่ซ่อนอยู่ในภาพถูกปลุกขึ้นมา เช่นมังกรที่กลายร่างตามคติความเชื่อ

และที่สำคัญคือแบบจำลองรถไฟ Eastern & Oriental Express ในชื่อ ‘Tiger Express’ งานศิลปะขนาดใหญ่ในรูปแบบตู้รถไฟ ที่เคลื่อนมาจอดหน้า MOCA เป็นลวดลายเสือโคร่ง เพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์ ซึ่งยิ่งกระตุ้นสปิริตนักเดินทางของเรา ให้ออกไปท่องโลกสักทีหลังโควิดจบลง

คงปฏิเสธไม่ได้ว่าอิทธิพลตะวันตกแฝงอยู่ทั่วงานของคุณ Jacky Tsai ไม่ว่าจะในลายเส้นการ์ตูนหรือเนื้อหาภาพที่ดูสนุก ปนน้ำเสียงประชดประชันเล็ก ๆ แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้เหมือนกันว่าสปิริตของช่างฝีมือแบบจีนก็ยังเข้มข้นในตัวเขาอยู่มาก เช่นในงานแกะสลักไม้หรืองานทอพรมธิเบตขนาดใหญ่ “คนรุ่นใหม่ไม่ค่อยให้ความสนใจงานฝีมืพวกนี้นัก การเอามาใช้สร้างภาษาภาพแบบป๊อป ๆ ก็เป็นวิธีหนึ่งที่จะเรียกความสนใจจากพวกเขาได้ และช่างฝีมือเหล่านี้จะได้อยู่ต่อไปด้วย” เขาเล่า

“จริง ๆ แล้วอิทธิพลตะวันตกมีประโยชน์ด้วยซ้ำ เพียงแต่ศิลปินต้องหาพื้นที่สีเทานั้นให้เจอ หลาย ๆ คนพยายามลอกงานตะวันตก หลาย ๆ คนก็ดันติดอยู่กับรูปแบบประเพณี มันควรจะมีพื้นที่สีเทาที่เราหาให้เจอได้” เขาสรุป

📍 Reincarnation นิทรรศการโดย Jacky Tsai จัดแสดงที่ที่ พิพิธภัณฑ์ศิลปะไทยร่วมสมัย (MOCA BANGKOK) ตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 23 กรกฎาคม 2566