ส่องความหมายเบื้องหลัง CI ของ Olympic Games Paris 2024

ใกล้เข้ามาแล้วสำหรับ Olympic Games Paris 2024 ที่กำลังจะเริ่มขึ้นในวันที่ 26 กรกฎาคมนี้ ซึ่งในขณะที่วงการกีฬาเขากำลังคึกคักกับรายชื่อนักกีฬาทีมชาติและตารางการแข่งขันของแต่ละเกมอยู่นั้น ฝากฝั่งศิลปะอย่างเรา ๆ ก็กำลังตื่นเต้นกับคอนเซปต์และดีไซน์ของงานในครั้งนี้อยู่เหมือนกัน เพราะนอกจากจะเป็นการออกแบบ Visual Identity (อัตลักษ์ทางสายตา) ใหม่ทั้งหมดแล้ว ยังเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่กีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิกมีการใช้โลโก้แบบเดียวกัน

ก่อนหน้านี้ในปี 2019 ทาง Olympic Games Paris 2024 ได้ทำการปล่อยภาพโลโก้งานโอลิมปิกครั้งใหม่ ที่ผสมผสานระหว่างเหรียญทอง คบเพลิงโอลิมปิก และมารีแอนน์ บุคลาธิษฐานของประเทศฝรั่งเศส เข้าด้วยกัน โดยทั้งสามสัญลักษณ์คือภาพจำสำคัญของกีฬาโอลิมปิกและประเทศฝรั่งเศสที่คนทั้งโลกจดจำ พร้อมระบุว่าโลโก้นี้คือโลโก้รูปแบบใหม่ที่จะใช้ทั้งในกีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิก

นอกเหนือจากโลโก้ใหม่ ก็ยังมีการปล่อยภาพ Pictograms (ตัวอักษรภาพ) ชุดใหม่ที่จะใช้ในงาน Olympic Games Paris 2024 ออกมาด้วย และเพื่อสนองนี้ดความเนิร์ดของคนชอบงานดีไซน์ ในคอลัมน์ Olympic series ของ GroundControl รอบนี้ เลยจะมาเจาะลึกเบื้องหลังคอนเซปต์ของ Visual Identity และงานดีไซน์ของงาน Olympic Games Paris 2024 ที่บอกเลยว่างานนี้พวกเขาได้แรงบันดาลใจมาจากประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม สถาปัตยกรรม อาหาร แฟชัน และจิตวิญญาณชาวปารีสแบบล้น ๆ ส่วนจะหยิบมาอย่างไร และสะท้อนออกมาได้ดีแค่ไหน ก็ตามมาดูไปพร้อมกันเลย

จากคำขวัญแห่งการประท้วง สู่คอนเซปต์หลักในการออกแบบ Visual Identity ของ Olympic Games Paris 2024

นอกจากครัวซองส์ ก็คงเป็นเอเนอร์จี้การประท้วงนี่แหละที่เป็นภาพจำของประเทศฝรั่งเศส และไม่ใช่แค่คนนอกอย่างเราที่คิดแบบนั้น เพราะคนฝรั่งเศสเองก็ทราบถึงจุดเด่นข้อนี้ดี จนนำมาเป็นแรงบันดาลใจหลักในการออกแบบ Visual Identity ของ Olympic Games Paris 2024 ในครั้งนี้

“Sous les pavés, les Jeux” ที่แปลว่า “ใต้หินปูถนนคือการแข่งขัน” คือคำขวัญที่ใช้ในการปลุกใจระหว่างการประท้วงกลางกรุงปารีสในเดือนพฤษภาคม ปี 1968 ซึ่งเป็นที่รู้จักในชื่อ ‘การปฏิวัตินักศึกษา’ อันมีชนวนเหตุมาจากความไม่พอใจของนักศึกษาเกี่ยวกับปัญหาเศรษฐกิจ ความไม่แน่นอนในอนาคต ความสิ้นหวัง และการรู้สึกถูกทอดทิ้งจากรัฐบาลในยุคนั้น จนนำมาสู่การประท้วง เพื่อเรียกร้องให้รัฐบาลแก้ไขปัญหาเหล่านี้ ซึ่งทางภาครัฐก็รับมือด้วยการปิดมหาวิทยาลัยไม่ให้นักศึกษาเข้ามาชุมนุม เป็นเหตุให้เกิดการปะทะกันระหว่างนักศึกษากับตำรวจ และมีเหตุนองเลือดกัน

และเมื่อข่าวนี้แพร่กระจายออกไปในเช้าวันต่อมา ก็สร้างความไม่พอใจให้กับมวลชนเป็นวงกว้าง ทำให้ในเวลาต่อมา มีมวลชนคนอื่น ๆ นอกเหนือจากนักศึกษามาเข้าร่วมการประท้วง พร้อมนัดกันหยุดงานทั้งประเทศ ส่งผลให้การชุมนุมครั้งนี้มีผู้เข้าร่วมมากถึง 800,000 คน และในท้ายที่สุดฝ่ายรัฐบาลก็ยอมจำนน พร้อมรับปากว่าจะแก้ไขเรื่องค่าแรงขั้นต่ำ ปฏิรูปการศึกษา และเปิดให้มีการเลือกตั้งใหม่ให้เร็วที่สุด เพื่อแลกกับการที่มวลชนกลับไปทำงานดังเดิม

คำขวัญจากเหตุการณ์ประท้วงในครั้งนั้น ถูกเลือกให้กลายมาเป็นแรงบันดาลใจสำคัญของการออกแบบ โดย จูลี มาตีคีน (Julie Matikhine) แบรนด์ไดเรกเตอร์ประจำ Paris 2024 ได้อธิบายถึงคอนเซปต์ของงาน Olympic Games Paris 2024 ไว้ว่า “การผสมผสานระหว่างกีฬาและสไตล์เข้าด้วยกันคือลายเซ็นของกราฟิกใน Paris 2024 ครั้งนี้”

ในคำขวัญนี้มีจุดเด่นอยู่ที่เรื่อง ‘หินปูทาง’ ซึ่งเธอยังอธิบายถึงเหตุผลในการเลือกคำขวัญนี้ด้วยว่า “มันคือแนวทางการแสดงทัศนคติเรื่องการปฏิวัติของพวกเรา และยังเป็นแนวทางที่เล่าเรื่องราวทั้งหมดได้ด้วย ในทุกเมืองและทุกหมู่บ้านของฝรั่งเศส ถนนทุกสายจะมีการปูหินถนนอยู่ พวกมันเลยเป็นเหมือนกับมรดกของพวกเรา” และ “หินปูถนนเหล่านี้ คือระบบพื้นฐานของฝรั่งเศส และเนื่องจากรูปทรงของพวกมันเป็นสี่เหลี่ยม เราเลยใช้มันในการสร้างสิ่งต่าง ๆ ได้เยอะมาก แต่สิ่งที่น่าสนใจคือสิ่งที่เราใส่ลงไปในรูปทรงของก้อนหินปูทาง”

ในรูปทรงสี่เหลี่ยมที่มาตีคีนกล่าวถึงนี้ จะประกอบไปด้วยหนึ่งในสามหัวข้อใหญ่ ๆ นั่นคือเรื่องสัญลักษณ์และสถาปัตยกรรมจากเมืองเจ้าภาพ เช่น หอไอเฟล เรื่องวิถีชีวิตแบบฝรั่งเศสที่ใส่รูปหัวใจลงไปเพื่อสื่อถึงการเป็นประเทศแห่งความรัก และกีฬาที่เลียนแบบตามสถานที่จัดการแข่งขัน ดีไซน์ทั้งหมดนี้จะผสมผสานระหว่างลายเส้นคมชัดและรูปทรงกราฟิกอย่างง่ายเอาไว้ภายใน และจัดระเบียบให้อยู่ในระบบตารางที่สามารถสลับเปลี่ยนได้ ซึ่งเป็นการอ้างอิงถึงสไตล์อาร์ตเดโคที่เห็นได้ในช่วงโอลิมปิกปี 1924 ซึ่งจัดขึ้นที่ปารีสเช่นกัน

ปารีสกับเจ็ดสีสันที่สะท้อนความเป็นเมืองแห่งแฟชันและวัฒนธรรม

‘สีสัน’ ก็มีความสำคัญต่อการออกแบบ Visual Identity ของ Olympic Games Paris 2024 พวกเขาตั้งใจผสมผสานความเป็นฝรั่งเศสเข้ากับจิตวิญญาณการแข่งขันกีฬาโอลิมปิก ผ่านการเลือกใช้สีหลักอย่าง เขียว ม่วง น้ำเงิน และแดง เชื่อมโยงด้วยสีขาว ทอง และชมพู แม้จะเป็นสีสดใส แต่ก็มีการเพิ่มโทนพาสเทลเพื่อสร้างความนุ่มนวล

มาตีคีนกล่าวว่า “พวกเราคือปารีส พวกเราคือฝรั่งเศส และพวกเราคือประเทศแห่งแฟชั่นและวัฒนธรรม พวกเราเลยไม่ต้องการให้มันกลายเป็นสีแห่งสายรุ้ง”

สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่า แนวคิดการเลือกใช้สีได้สะท้อนถึงความเป็นปารีสและฝรั่งเศส ในฐานะผู้นำด้านแฟชั่นและวัฒนธรรม จึงมีการใช้สีสันที่หลากหลายถึงเจ็ดสี แต่ถึงแม้จะมีเจ็ดสี แต่มันก็ไม่ได้จัดจ้านแบบสายรุ้ง อีกทั้งสีทุกสีที่เลือกมายังมีความหมายเบื้องหลัง เพื่อสื่อถึงความสุข ความน่าดึงดูด การมองโลกในแง่ดี และเฉลิมฉลองความสนุกสนานของการแข่งขัน การเลือกใช้สีแบบนี้ยังช่วยสร้างอัตลักษณ์ที่เป็นเอกลักษณ์ สร้างสมดุลระหว่างความสดใสและความสง่างาม สะท้อนวัฒนธรรมฝรั่งเศสที่มีทั้งความมีชีวิตชีวาและความประณีต

Pictogram ดีไซน์เฉพาะสำหรับ Olympic Games Paris 2024

อีกหนึ่งไฮไลต์ของการออกแบบ Visual Identity ของ Olympic Games Paris 2024 ครั้งนี้ คือการออกแบบ ‘Pictogram’ (ตัวอักษรภาพ) สำหรับกีฬาโอลิมปิกและพาราลิมปิกใหม่ทั้งหมด 62 ภาพ แบ่งออกเป็น 47 ภาพสำหรับกีฬาโอลิมปิก และอีกแปดภาพสำหรับใช้ร่วมกันกับพาราลิมปิก โดยพวกเขาตั้งใจยกระดับจากการเป็นป้ายสัญลักษณ์ทั่วไปให้มีความหมายลึกซึ้งเหมือน ‘ตราประจำตระกูล’ (coats of arms)

การออกแบบ Pictogram จะประกอบไปด้วยสามส่วนหลัก ๆ ได้แก่ แกนสมมาตร ภาพแทนพื้นดินหรือสนามแข่งขัน และภาพแทนกีฬาที่นำเสนอ ตัวอย่างเช่น ภาพสัญลักษณ์ของกีฬาปิงปอง ก็จะแสดงเป็นภาพไม้เทเบิลเทนนิสสองอันวางอยู่คนละฝั่งของโต๊ะ ส่วนกรีฑาก็จะแสดงเป็นภาพรองเท้าวิ่งสองคู่วางอยู่คนละด้านของลู่วิ่งรูปวงรี เป็นต้น

ความพิเศษอีกอย่างหนึ่งของการออกแบบ Pictogram ครั้งนี้ คือการไม่ใส่รูปคนลงไปในสัญลักษณ์เลย แตกต่างจากตอน Tokyo 2020 ที่จะเน้นภาพคนเป็นหลัก เหตุผลที่ออกแบบเช่นนี้ เพราะว่าพวกเขาต้องการทำให้สัญลักษณ์มีความครอบคลุมและเป็นสากลมากขึ้น โดยมีจุดประสงค์เพื่อเป็นสัญลักษณ์แห่งความภาคภูมิใจสำหรับนักกีฬา แฟนกีฬา และผู้เกี่ยวข้องทุกคน ดังนั้น Pictogram ใน Olympic Games Paris 2024 จึงไม่เพียงทำหน้าที่บอกทางหรือระบุชนิดกีฬาเท่านั้น แต่ยังออกแบบให้เป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงคุณค่า ความภาคภูมิใจ และเอกลักษณ์ของแต่ละกีฬา ซึ่งผู้ชมและผู้เข้าร่วมสามารถรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งและแสดงความภาคภูมิใจได้

อ้างอิง

Paris 2024 Olympics reveals the next phase of its visual identity

Paris 2024 - THE LOOK OF THE GAMES

Paris 2024 - A SINGLE EMBLEM FOR PARIS 2024

Paris 2024 - Pictogram

51 ปี “ปฏิวัติพฤษภา 1968” (May 1968) : รู้จักประวัติศาสตร์เบื้องหลังหนัง The Dreamers