ก่อน Chloé Zhao จะกลายมาเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลกในฐานะผู้กำกับหญิงชาวเอเชียคนแรกที่คว้ารางวัลใหญ่บนเวที Oscar ปีนี้ได้สำเร็จจาก Nomadland ภาพยนตร์ขนาดยาวเรื่องที่ 3 ของเธอ จาวได้ฉายแววโดดเด่นตั้งแต่ภาพยนตร์เรื่องแรกอย่าง Songs My Brothers Taught Me ในปี 2015 ถือเป็นการแจ้งเกิดให้แก่เธอในเทศกาลภาพยนตร์นานาชาติเลยก็ว่าได้

Songs My Brothers Taught Me คือภาพยนตร์ที่บอกเล่าเรื่องราวของ ‘Johnny’ เด็กหนุ่มที่ต้องการย้ายออกจากเมืองอันแสนเวิ้งว้างตามแฟนสาวไปเริ่มต้นชีวิตใหม่ในลอสแองเจลิส หากเด็กหนุ่มอยู่เพียงลำพังในบ้านหลังนี้กับแม่ขี้เมาผู้นึกถึงแต่ตัวเอง เขาคงตัดสินใจเลือกทางเดินให้กับชีวิตได้โดยง่ายดาย แต่การที่พ่อต้องจากไปอย่างกระทันหัน ทำให้สิ่งที่เขาเลือกล้วนส่งผลถึง ‘Jashaun’ น้องสาวเพียงคนเดียวของเขาด้วยเช่นกัน เขาจึงจำต้องกลับมาทบทวนตัวเองใหม่อีกครั้งหนึ่ง

ถนนที่ทอดยาวตัดกับเนินทรายอันกว้างใหญ่รูปทรงแปลกตาสวยงาม บนพื้นที่เขตสงวนของชาวอินเดียนในเซาท์ ดาโกตา ที่มาพร้อมกับกลิ่นอายคาวบอยคลอไปกับเพลงและวัฒนธรรมพื้นเมือง หากมองอย่างผิวเผินก็อาจทำให้ใครหลายคนตกหลุมรักบรรยากาศแบบนี้ได้ไม่ยาก แต่ Songs My Brothers Taught Me ไปไกลกว่านั้นด้วยการพาผู้ชมเดินทางสำรวจพื้นที่นี้อย่างลึกซึ้ง จาวในฐานะผู้กำกับได้รับแรงบันดาลใจในการสร้างภาพยนตร์เรื่องนี้จากการพบเจอเด็กหนุ่มในชุดชนเผ่าพื้นเมือง กำลังสูบบุหรี่บนหลังม้าที่ปั๊มน้ำมันแห่งหนึ่ง เธออธิบายว่า ท่ามกลางความแห้งแล้งนี้ เธอกลับพบฉากอันน่าหลงใหล

ความสัมพันธ์ของครอบครัวหนึ่ง เชื่อมโยงไปถึงครอบครัวอื่นโดยรอบ จอห์นนี่และจาชอนเป็นตัวแทนของเด็กในเมืองชายขอบนี้อย่างชัดเจน ขณะที่พวกเขามีความรัก และกำลังถามหาเป้าหมายของตัวเอง เขากลับต้องเรียนรู้ที่จะใช้ชีวิตอย่างผิดกฎหมาย เผชิญกับปัญหาการแก่งแย่งผลประโยชน์ สิ่งเดียวที่เขาทำได้คือการแค่มองดูครอบครัวแตกสลายไปพร้อมกับความยากจนและความเมามาย

ในที่แห่งนี้ เด็ก ๆ ล้วนมีชีวิตอยู่อย่างไร้ตัวตน พวกเขาไม่สามารถเดินไประบายความรู้สึกหรือขอความช่วยเหลือใดจากพ่อแม่ได้อย่างเด็กทั่วไป ‘บ้าน’ เลยเป็นเหมือนสถานที่จองจำพวกเขาเอาไว้ ขณะเดียวกัน บ้านก็เป็นเพียงสิ่งเดียวที่พวกเขารู้จักเช่นกัน ความเจ็บปวดนับครั้งไม่ถ้วน ทำให้เด็กเหล่านี้จำเป็นต้องเติบโตอย่างเข้มแข็งด้วยตัวเอง แต่เมื่อดูภาพยนตร์เรื่องจบ เราต่างรับรู้ได้ถึงบางสิ่งที่สวยงามอยู่ภายในตัวพวกเขา

ความจริงแล้ว ภาพยนตร์เรื่องนี้มีส่วนคล้ายคลึงกับชีวิตส่วนตัวของจาว พ่อแม่ของจอห์นนี่และจาชอนไม่สามารถเรียกตัวเองว่าเป็นชาวอเมริกันพื้นเมืองได้อย่างแท้จริง เช่นเดียวกับพ่อแม่ของจาวที่ไม่ได้รับอนุญาตให้เป็นคนจีนจนต้องอพยพมายังอเมริกา พวกเขาและจาวต่างเกิดมาจากการไม่มีตัวตนตั้งแต่แรก ในบทสัมภาษณ์หนึ่งของภาพยนตร์เรื่องนี้ จาวอธิบายว่า การเป็นชาวเอเชียในประเทศตะวันตก ทำให้เธอไม่ได้เป็นคนพื้นเมืองในที่ไหนเลย การถามหา ‘บ้าน’ จึงเป็นธีมหลักที่เกิดขึ้นในภาพยนตร์ของเธอเสมอ

ถึงแม้ว่าจาวจะเปิดเผยว่า เธอมีความกังวลในการถ่ายทอดภาพยนตร์ที่บอกเล่าเรื่องราวของชาวพื้นเมืองผ่านสายตาคนนอกพื้นที่ แต่เธอก็สามารถบอกเล่ารายละเอียดต่าง ๆ ออกมาได้อย่างจริงใจ ตรงไปตรงมา และเปิดกว้างทางความคิดให้แก่ผู้ชม เกิดเป็นภาพยนตร์ที่ครบด้วยอารมณ์และเนื้อหา และถึงแม้ว่าภาพยนตร์เรื่องนี้จะไม่ได้มีรูปแบบเป็นสารคดีซะทีเดียว แต่ความมุ่งมั่นของจาวในการทำงานร่วมกับนักแสดงที่ไม่ใช่มืออาชีพไปพร้อมกับการใส่บริบทที่อิงตามความเป็นจริงในที่แห่งนี้ ทำให้ภาพยนตร์ของเธอสะท้อนภาพอันน่าทึ่งที่หาได้ยากในภาพยนตร์เรื่องอื่น ๆ

‘Songs My Brothers Taught Me’ ฉายแล้ววันนี้ใน MUBI

คลิกเพื่อรับชมตัวอย่างภาพยนตร์