David Bowie ชายผู้มาจากดวงดาว และศิลปินผู้สร้างสรรค์ศิลปะ Neo-Expressionism
“ชายจากดวงดาวรอเราอยู่บนท้องฟ้า
เขาอยากลงมาพบเจอพวกเรา
แต่เขาคิดว่า พวกเราจะตกตะลึง
มีมนุษย์จากดวงดาวรอเราอยู่บนท้องฟ้า
เขาบอกเราว่า อย่าได้ตกใจ
เพราะเขารู้ว่า ทั้งหมดนั้นคุ้มค่าการรอคอย”
(จากเนื้อเพลง Starman)
วันที่ 8 มกราคมของทุกปี เป็นวันที่สาวกของ เดวิด โบวอี (David Bowie) จะแหงนหน้าขึ้นมองท้องฟ้า แล้วกล่าวสุขสันต์วันเกิดให้กับชายผู้เดินทางมาจากดวงดาว เพื่อมาจุติบนโลกนี้ และเปลี่ยนโฉมหน้าวงการเพลงและโลกในศตวรรษที่ 20 ไปตลอดกาล
เดวิด โบวอี คือศิลปินที่มีความ ‘รอบด้าน’ จนเป็นไปไม่ได้ที่จะใช้คำจำกัดความเขาว่าเป็น ‘นักร้อง’ หรือ ‘ร็อกสตาร์’ เท่านั้น ความสร้างสรรค์สุดขีดของโบวอีทำให้เขาเป็นศิลปินที่ผสานศาสตร์ศิลปะหลายอย่างเข้าด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นดนตรี แฟชั่น ไปจนถึงวิชวลอาร์ต ในช่วง 5 ทศวรรษที่เขาโลดแล่นอยู่ในวงการ ศาสตร์แห่งศิลป์ในสไตล์ของโบวอีได้สร้างผลกระทบและความเปลี่ยนแปลงที่ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในพื้นที่ของดนตรี แต่เขายังเป็นศิลปินที่ส่งอิทธิพลต่อความคิดของสังคม โดยเฉพาะการพร่าเลือนเส้นแบ่งทางเพศด้วยแฟชั่นและตัวตนของเขาที่มีความสร้างสรรค์ ล้ำ แหกขนบ จนไม่อาจถูกจำกัดอยู่ในกรอบนิยามอันคับแคบแค่ชายหรือหญิง
นอกจากจะเป็นศิลปินที่มีผลงานดนตรีแล้ว โบวอียังเป็นศิลปินที่ผลิตผลงานภาพวาดออกมามากมายตลอดช่วงชีวิตของเขา ซึ่งศิลปะก็ส่งอิทธิพลต่อตัวตนของโบวอีมาตั้งแต่เด็ก ตั้งแต่ที่เขาเข้าเรียนในโรงเรียนศิลปะและดนตรี จนเมื่อเติบโตขึ้น ก็ส่งอิทธิพลต่อแนวคิดในการทำดนตรีและคอสตูมของเขาด้วย แม้กระทั่งแฟนที่ติดตามเฉพาะผลงานเพลงของโบวอีก็ต้องเคยผ่านตางานศิลปะของเขาที่เป็นภาพวาด Self-portrait ที่เขาวาดเอง ซึ่งถูกใช้เป็นหน้าปกอัลบั้ม Outside ในปี 1995
โบวอีได้ชื่อว่าเป็นศิลปินลัทธิสำแดงพลังอารมณ์ใหม่ หรือ Neo-Expressionism ซึ่งเป็นสไตล์ศิลปะที่เน้นการถ่ายทอดความรู้สึกรุนแรงผ่านสีและสัญลักษณ์ รวมไปถึงท่วงท่าของร่างกายและการแสดงออกทางสีหน้าในการถ่ายทอดพลังอารมณ์รุนแรงและสิ่งต้องห้ามที่ซ่อนอยู่ในจิตใจของมนุษย์ โดยตลอดช่วงชีวิตของโบวอี เขาก็ได้ทดลองทำงานศิลปะในสื่อต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นภาพวาดหรือ ภาพพิมพ์หิน (Lithography)
สไตล์ศิลปะของโบวอีได้รับอิทธิพลและแรงบันดาลใจมาจากศิลปิน Expressionism ชื่อดังอย่าง เดวิด บอมเบิร์ก (David Bomberg), ฟรานซิส เบคอน (Francis Bacon) และ ฟร็องซิส ปีกาบียา (Francis Picabia) ผลงานของโบวอีมักเน้นใช้สีสันที่ตัดกันรุนแรง เพื่อสื่อถึงอารมณ์รุนแรง เช่น ความโศกเศร้า ความโกรธแค้น อารมณ์ทางเพศ และความหวาดกลัว ซึ่งในปีที่เขาปล่อยอัลบั้ม Outside เขาก็ได้จัดนิทรรศการแสดงผลงานศิลปะของเขาในชื่อ New Afro/Pagan and Work: 1975-1995 ที่ The Gallery บนถนน Cork Street ในกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ ซึ่งธีมหลักของงานก็คือการนำเสนอเรื่องราวตำนานท้องถิ่นของชนเผ่าแอฟริกาที่ฉายทับอยู่บนภาพวิถีชีวิตของคนปัจจุบัน
โบวอีเริ่มต้นวาดภาพอย่างจริงจังในปี 1977 ซึ่งเป็นช่วงที่เขาย้ายไปใช้ชีวิตอยู่ในกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี อันเป็นที่มาของ ‘Berline Trilogy’ อัลบั้มเพลง 3 ชุดอย่าง Low (1977), Heroes (1977) และ Lodger (1979) ที่เกิดจากการซึมซับแรงบันดาลใจที่ได้รับจากซีนดนตรีในกรุงเบอร์ลิน ในช่วงที่อยู่เบอร์ลินนี้ โบวอีใช้ยาเสพติดอย่างหนัก และแม้ว่าจะเดินทางมาถึงจุดสูงสุดในเส้นทางดนตรี แต่ในช่วงนี้โบวอีก็เริ่มมีความรู้สึกกระหายที่จะทำสิ่งอื่นนอกจากอาชีพทางดนตรี จนทำให้โบวอีเริ่มใช้เวลาว่างจากการทำดนตรีมาจับพู่กันวาดภาพ ซึ่งการระบายความรู้สึกและอารมณ์อันรุนแรงออกมาบนผืนผ้าใบ บวกกับการหันมาทำสมาธิ ก็ทำให้โบวอีกลับคืนสู่ชีวิตที่ปราศจากยาเสพติดได้ในที่สุด
ครั้งหนึ่ง เดวิด โบวอี เคยกล่าวถึงคำนิยามส่วนตัวของเขาเกี่ยวกับศิลปะไว้ว่า “ศิลปะทุกอย่างล้วนไม่มีอะไรแท้แน่นอน ความหมายของมันไม่จำเป็นต้องมาจากผู้สร้าง ศิลปะไม่มีเผด็จการที่สั่งให้เราต้องคิดอย่างไร ศิลปะเป็นเรื่องของการอ่านและตีความเท่านั้น”
สุขสันต์วันเกิด เดวิด โบวอี ศิลปินและมนุษย์ผู้มาจากดวงดาว