ว่ากันว่าผลงานศิลปะคือภาพสะท้อนจิตวิญญาณของผู้สร้าง และการได้เฝ้ามองจุดเริ่มต้นและจุดสิ้นสุดของเส้นทางเหล่านั้น ก็อาจจะช่วยให้เราเข้าใจความเป็นมาเป็นไปบางอย่างในชีวิตของศิลปินคนหนึ่งได้ชัดเจนขึ้น ทั้งในแง่ของความฝัน การต่อสู้ และการรับมือกับความเปลี่ยนแปลงที่ไม่แน่นอน

ในคอลัมน์ Behind the Painting ครั้งนี้ เราเลยตั้งใจจะพาทุกคนไปรู้จักเบื้องหลังภาพ ‘Still Life with Cabbage and Clogs (1881)’ และ ‘Wheatfield with Crows (1890)’ ที่ถูกสันนิษฐานว่าเป็นภาพแรกและภาพสุดท้ายในชีวิตของ Vincent van Gogh เพื่อสำรวจความเป็นมาเป็นไปในเส้นสายและฝีแปรงของเขา ซึ่งนอกจากจะถ่ายทอดตัวตนและหัวใจของศิลปินแล้ว ยังสะท้อนให้เห็นถึงเรื่องราวในชีวิตของเขาในระหว่างที่สร้างภาพเหล่านั้นด้วย

ตามมาสำรวจไปพร้อมกันเลย…

📌Still Life with Cabbage and Clogs (1881) ฝีแปรงแรกแห่งการเรียนศิลปะของ Van Gogh

ภาพ Still Life with Cabbage and Clogs (1881) คือภาพแรกที่ Van Gogh วาดขึ้นในปี 1881 ณ สตูดิโอของ Anthonij Rudolf Mauve หรือ Anton Mauve ศิลปินแนว Realism ผู้เป็นญาติและแรงบันดาลใจสำคัญในช่วงแรกของชีวิตของเขา ซึ่งจะว่าไปแล้ว การเริ่มต้นของ Van Gogh ก็เหมือนกับศิลปินทั่วไปที่เริ่มฝึกฝนจากการวาด

แต่สิ่งที่ทำให้ภาพนี้น่าสนใจ คือการที่ Mauve เลือกให้ Van Gogh ใช้สีน้ำมันในการฝึกฝนทันทีตั้งแต่เริ่ม แทนที่จะเริ่มต้นจากการวาดด้วยดินสอหรือชอล์คแบบที่ศิลปินทั่วไปเริ่มฝึกฝน ด้วยเหตุนี้ Van Gogh เลยมีโอกาสได้ทดลองสำรวจสี พื้นผิว และแสงเงาที่แตกต่างกัน รวมถึงการใช้พู่กันเพื่อสร้างสัมผัสทางสายตาที่ต่างกันไป

อย่างไรก็ตาม แม้ว่าภาพนี้จะยังไม่แสดงให้เห็นถึงฝีแปรงเฉพาะตัวของเขา แต่ก็สะท้อนให้เห็นถึงความใส่ใจในรายละเอียดและความตั้งใจในการเรียนรู้ศิลปะอย่างจริงจัง ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาฝีมือจนกลายเป็นศิลปินระดับโลกที่เรารู้จักในเวลาต่อมา

📌Wheatfield with Crows (1890) ฝีแปรงสุดท้ายที่สะท้อนความเศร้าโศกและสิ้นหวัง

Wheatfield with Crows (1890) คือผลงานที่นักประวัติศาสตร์ศิลปะหลายคนสันนิษฐานว่าเป็นภาพสุดท้ายที่ Van Gogh วาดก่อนจะเสียชีวิต เพราะเป็นภาพที่วาดขึ้นในช่วงบั้นปลายชีวิตและยังเป็นสถานที่ที่ใกล้กับจุดที่เขาปลิดชีวิตตัวเองด้วย อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีใครรู้แน่ชัดว่าภาพสุดท้ายของเขาคือภาพไหน ทำให้ภาพนี้เป็นภาพที่ใกล้เคียงกับช่วงเวลาสุดท้ายของเขามากที่สุด และถูกใช้ในการตีความถึงวาระสุดท้ายของเขาอยู่เป็นประจำ

ในส่วนของการตีความ ภาพ Wheatfield with Crows (1890) ได้สะท้อนความรู้สึกเศร้าหมองและสิ้นหวังได้อย่างลึกซึ้ง ทั้งจากท้องฟ้าที่มืดครึ้ม ฝูงอีกาที่สื่อถึงความตาย และเส้นทางที่ดูไร้จุดหมายบนทุ่งข้าวสาลีอันกว้างไกล แต่ในขณะเดียวกันก็ยังแฝงความนับถือในพลังแห่งธรรมชาติที่หล่อเลี้ยงจิตวิญญาณของผู้คนไว้ในภาพ สังเกตได้จากการใช้สีที่เต็มไปด้วยพลังและอารมณ์ ท้องฟ้าสีน้ำเงินตัดกับข้าวสาลีสีเหลืองส้มที่สดใส ขณะเดียวกันเส้นทางสีแดงกลางภาพก็โดดเด่นเมื่ออยู่เคียงข้างหญ้าสีเขียว

จะเห็นได้เลยว่า Still Life with Cabbage and Clogs (1881) คือก้าวแรกในเส้นทางแห่งการเรียนรู้ของ Van Gogh ที่เริ่มต้นจากการวาดเลียนแบบวัตถุภายนอก แต่ Wheatfield with Crows (1890) คือภาพที่แสดงให้เห็นพัฒนาการในฐานะศิลปิน Post-Impressionist อย่างสมบูรณ์ สังเกตได้จากการที่เขาวาดสิ่งที่เห็นตรงหน้าให้สะท้อนถึงอารมณ์ความรู้สึกส่วนตัวจากภายในออกมาได้อย่างถึงเครื่อง อีกทั้งยังเป็นต้นธารสำคัญที่เชื่อมโยงไปสู่ศิลปะสมัยใหม่ เช่น Cubism, Pointillism, Neo Impressionism และ Fauvism ฯลฯ ซึ่งได้รับอิทธิพลจากสไตล์การสร้างสรรค์แบบ Post-Impressionist ของเขาด้วย

อ้างอิง

Still Life with Cabbage and Clogs Vincent van Gogh, 1881. Van Gogh Museum. Published 2020. Accessed January 23, 2025. https://www.vangoghmuseum.nl/en/collection/s0137V1962
‌
Vincent van Gogh - Wheatfield with Crows. Van Gogh Museum. Published 2020. Accessed January 23, 2025. https://www.vangoghmuseum.nl/en/collection/s0149v1962
‌
Johnson H. Vincent van Gogh’s Last Painting? DailyArt Magazine. Published June 13, 2024. Accessed January 23, 2025. https://www.dailyartmagazine.com/vincent-van-goghs-last-painting/
‌