เมื่อพูดถึง ‘แผลเก่า’ หลายคนคงนึกถึงนวนิยายเลื่องชื่อของ ‘ไม้ เมืองเดิม’ แน่ๆ แต่ ‘แผลเก่า’ ที่เรามาชมในวันนี้ไม่ใช่เรื่องราวเก่าที่หลายคนติดใจ กลับคือนิทรรศการเดี่ยวชิ้นใหม่ของ ‘หม่อม–ประทีป สุธาทองไทย’ ศิลปินเจ้าของผลงานศิลปะหลากหลายรูปแบบที่หลงใหลสื่อสิ่งพิมพ์สมัยเก่าที่แสดงให้เราได้เห็นถึงเรื่องราวต่างๆ ในสังคมไทย
‘แผลเก่า / Old Wound’ คือนิทรรศการแสดงผลงานจิตรกรรมที่เบื้องหลังการทำงานคือการหยิบยืมภาพสิ่งพิมพ์ประเภทต่างๆ ของไทยกว่า 20 เล่มจากหลากหลายยุคมาเป็นต้นแบบในการสร้างสรรค์ ใช่แล้ว ภาพที่เราเห็นทั้งหมดนี้หาใช่การฉีกหน้าปกสิ่งพิม์สมัยโบราณมาจัดแสดง แต่คือการเพนต์แบบสมจริงเพื่อนำเสนอความคิดความอ่าน บริบทสังคม และเรื่องราวในสังคมไทยสมัยเก่าที่ถูกนำเสนอผ่าน ‘สื่อสิ่งพิมพ์’
สิ่งพิมพ์บางชนิดสะท้อนให้เราเห็นความคาดหวังของผู้คนในสังคมต่อประเทศที่อยู่อาศัย ขณะที่สิ่งพิมพ์บางชนิดก็บอกเล่าความนิยมในการเสพสื่อของคน ณ ขณะนั้น ความแปลกคือแม้จะเป็นสิ่งพิมพ์ยุคเก่า แต่ภาพเหล่านั้นถูกนำมาย่อ ขยาย และจัดเรียงเชื่อมต่อกัน ผู้ชมก็จะสัมผัสได้ว่าเรื่องเก่าๆ ที่ว่ายังคงร่วมสมัย สดใหม่ เข้าใจได้ และเข้าถึงได้ในปัจจุบัน
บางปกเราอาจคุ้นเคย บางปกเราอาจไม่มีองค์ความรู้เกี่ยวกับสิ่งนั้นเลยก็ได้ แผลเก่าที่ว่าจึงทำงานกับความรู้สึกของเราแตกต่างกัน บางคนอาจถูกสะกดด้วยนิตยสารคู่สร้างคู่สม บางคนอาจต้องมนต์จากหนังสือชื่อประชาชาติ บางคนถูกใจนวนิยายสี่แผ่นดิน แต่กับบางคน หนังสือพิมพ์สยามรัฐก็ทำให้เราได้กลับไปคิดถึงเรื่องราวบางอย่างในความทรงจำ
กระบวนการทำงานของประทีปนี้ไม่ถือเป็นการคัดลอกผลงานแบบก็อปปี้เพสต์ เพราะสิ่งที่ประทีปสร้างสรรค์ขึ้นคือการเปลี่ยน ‘วัตถุ’ อย่างสิ่งพิมพ์ ‘เก่า’ ที่มีร่องรอยบอกอายุอย่างตรงไปตรงมา ไร้อารมณ์ความรู้สึกแอบแฝงให้เป็น ‘ศิลปะ’ ที่เล่าเรื่องราว ความสนุกของนิทรรศการครั้งนี้จึงคือการได้อ่านเรื่องราวจากร่องรอยที่ประทีปถ่ายทอดและการได้กลับไปเจอเรื่องที่ตราตรึงในความทรงจำ
ประวัติศาสตร์และความทรงจำก็เป็นบาดแผลอย่างหนึ่งที่เราอาจจะอยากพูดถึงหรือไม่อยากพูดถึง คำว่า ‘แผลเก่า’ จึงเป็นคำที่ยกมาเพื่อให้ผู้ชมที่มีประสบการณ์ในแต่ละช่วงวัยซึ่งแตกต่างกันได้ตีความ
ประวัติศาสตร์และความทรงจำครั้งนี้จะเลือนราง ชัดเจน หรือจริงแท้แค่ไหน สิ่งพิมพ์ที่เขาบรรจงวาดและตั้งใจทิ้งความฉีกขาดนั้นจะสามารถนำเสนอความจริงแบบที่ว่ากันว่ามันควรจะเป็นหรือไม่ ประทีปชวนเราไปตีความด้วยตนเองในนิทรรศการครั้งนี้
แผลเก่า / Old Wound
วันที่ 8 ตุลาคม2565 - 21 มกราคม 2566
ชั้น 1 อาคารหอศิลป์ (ตึกใหญ่) SAC Gallery
