Uninspired by Current Events งานศิลปะที่จิกกัดการเมืองได้อย่างเจ็บแสบและแนบเนียน

ช่วงที่ผ่านมา หลาย ๆ คนน่าจะเห็นภาพดิจิทัลอาร์ตสะท้อนสังคมสุดแฟนตาซีผ่านหน้าฟีดกัน ทั้งรูปไมโครโฟนรับใช้ที่กำลังแห่รุมสัมภาษณ์ “ชมพู่” โดยไม่สนใจใยดีงบประมาณที่กำลังส่องแสงสว่างอยู่บนท้องฟ้าด้านหลัง หรือรูปกินรีบนหัวเสาไฟที่แอบลงมาเล่นน้ำในแอ่งหลุมน้ำท่วมขังบนถนนยามค่ำคืน ภาพเหล่านี้เป็นผลงานของเพจ ‘Uninspired by Current Events’ ที่เพิ่งเปิดมาได้เพียงสองอาทิตย์เท่านั้น แต่ก็กลายเป็นที่ถูกอกถูกใจกลายเป็นกระแสกระจายตัวไปทั่วทั้งโลกโซเชียลมีเดีย

งานศิลปะที่แอบจิกกัดประเด็นการเมืองปัจจุบันได้อย่างเจ็บแสบเหล่านี้ เป็นผลงานของ ‘แก่น–สารัตถะ จึงเสถียรทรัพย์’ ผู้นิยามตัวเองว่าเป็น 3D Artist ทำงานสายออกแบบงานภาพเคลื่อนไหวและสายโฆษณา เขาเคยทำโปรเจ็คระดับท็อป ๆ มาแล้วทั้ง ‘โพธิเธียเตอร์’ Projection Mapping หรือนิทรรศการศิลปะสามมิติที่ฉายแสงสีเสียงไปทั่วพระอุโบสถวัดสุทธิวราราม และยังเป็นผู้ทำอนิเมชั่นในเอ็มวีเพลง ‘ห้านาทีบรรลุธรรม’ ในตำนานอีกด้วย

จุดเริ่มต้นที่ทำให้ 3D Artist คนนี้ลุกขึ้นมาเปิดเพจและและทำงานศิลปะที่จริง ๆ แล้ว Inspired by Current Events คือความรู้สึกหดหู่และสิ้นหวังกับสถานการณ์ปัจจุบันที่เจอผ่านหน้าฟีดเฟซบุ๊กทุกวัน บวกกับความอยากที่จะพัฒนาตัวเองในฐานะศิลปินคนหนึ่ง จากชายหนุ่มไร้พลังก็ได้กลายเป็นกำลังขับเคลื่อนชั้นดีในวงการศิลปะ

จุดเริ่มต้นของการทำเพจศิลปะสะท้อนการเมืองไทย

ในช่วงสถานการณ์โควิดที่ต้องอยู่แต่บ้านแบบนี้ แก่น–สารัตถะได้พลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส ใช้เวลาว่างในการพัฒนาตัวเองด้วยการทำงานศิลปะออกมาวันละรูป ทุกวัน โดยภาพเหล่านี้ต่างได้แนวคิดมาจากประเด็นหรือข่าวในสถานการณ์ปัจจุบันที่โผล่ขึ้นหน้าฟีดเฟซบุ๊กทุกวัน จากที่ตอนแรกอ่านข่าวแล้วหดหู่สิ้นหวังจนต้องเลิกติดตามไปสักพักหนึ่ง ก็กลับกลายเป็นความรู้สึกตื่นเต้นที่จะได้ใช้พลังที่มีในการส่งต่อเมสเสจให้ชาวเน็ตได้รับรู้ผ่านอาร์ตเวิร์ค 3D

แก่น–สารัตถะ: “จริง ๆ มันเกิดมาจากหลายปัจจัย เรื่องแรกก็คือการพัฒนาตัวเอง มันเริ่มมาจากการที่เราเล่น challenge ของคนในวงการดิจิทัลอาร์ตที่พยายามทำผลงานออกมาทุกวัน เพราะพอต้องทำวันละรูปมันก็เหมือนบังคับแล้วว่าอย่างน้อยเราต้องมีงานออกมาไม่ว่ามันจะห่วยแค่ไหนก็ตาม มันจะเป็นการพัฒนาตัวเองได้ดีกว่าทำแค่อาทิตย์ละรูป

ส่วนเรื่องของการเมือง ใจจริงก็ไม่ได้อยากให้มันเป็นเพจการเมืองไปเลยซะทีเดียว เราแค่อยากหาอะไรทำวันละชิ้น แต่ที่มันกลายเป็นการเมืองซะเยอะ เพราะส่วนตัวเราก็อัดอั้นกับเรื่องนี้ด้วยแหละ คือช่วงก่อนหน้านี้ที่ยังไม่ได้เริ่มทำเพจ เราเข้าเฟซบุ๊กแล้วก็รู้สึกหดหู่มาก ๆ กับข่าวการเมือง พออ่านข่าวแล้วเราทำอะไรกับมันไม่ได้ก็ยิ่งรู้สึกสิ้นหวัง เราก็เลยคิดว่าถ้าเราทำอะไรกับมันไม่ได้ เราลองเอามันมาทำเป็นงานศิลปะได้ไหม แล้วเราก็เลยเริ่มทำมันวันละรูป”

“อีกส่วนหนึ่งมันก็มาจากความคิดว่า การที่เราจะทำอาร์ตเวิร์คออกมา ถ้าเป็นแค่รูป landscape สวย ๆ มีสัตว์ในจินตนาการ คนคงไม่สนใจกันเท่าไหร่ เพราะมันก็เหมือนอาร์ตเวิร์คของหนังหรือเกมส์ทั่วไปที่ศิลปินเมืองนอกเขาทำกันเยอะแยะ มันก็เลยมาจบที่อาร์ตเวิร์คสะท้อนสังคมไทยที่คนไทยจะรู้ว่าจริง ๆ แล้วภาพพวกนี้มันมีนัยยะแฝงเกี่ยวกับการเมือง

ส่วนวิธีการทำงาน พวกโมเดลของในรูป เราไม่ได้ปั้นขึ้นมาเองทั้งหมด ผมไปหาโหลดโมเดลฟรีจากที่อื่นมาด้วย เพราะเราไม่ได้อยากไปโฟกัสที่เรื่องการปั้น การลงสี การทำตัวโมเดลให้สวย เราอยากเอาของมาแปะแล้วก็เล่าเรื่องให้ได้เร็วที่สุด มันเลยเป็นเหมือนคอลลาจในรูปแบบ 3D มากกว่า ซึ่งตอนทำอาร์ตเวิร์คแต่ละชิ้น จริง ๆ ใช้เวลาแค่ชั่วโมงสองชั่วโมงก็เสร็จแล้ว แต่มันช้าตรงคิดเรื่อง ทั้งวันเสียเวลาไปกับการนั่งคิด บางข่าวก็เล่ายาก คิดยาก เพราะเราไม่อยากเล่าแบบตรงไปตรงมาขนาดนั้น

ซึ่งชื่อเพจ ‘Uninspired by Current Events’ ก็มาจากความหดหู่ของการเล่นเฟซบุ๊กในช่วงแรกที่มันทำให้เราไม่อยากทำอะไรเลย แล้วก็เป็นการเล่นคำว่าสิ่งที่เราโพสต์ลงเพจมันไม่ได้เกี่ยวข้องกับสถานการณ์ข่าวช่วงนี้นะ ทั้งที่จริง ๆ แล้วมันก็อาจจะเกี่ยวน่ะแหละ”

ความสมดุลในโลกสุดเซอร์เรียล ของแก่น–สารัตถะ

ในสถานการณ์ช่วงนี้ เชื่อว่าหลายคนคงรู้สึกสิ้นหวังจนอยากจะหนีจากปัญหาในสังคมเหล่านี้ไปให้ไกล แต่บางครั้งการหนีก็ยิ่งทำให้เราทุกข์ใจจากความรู้สึกผิดเข้าไปใหญ่ ทางออกของความขัดแย้งนี้ในแบบของแก่นคือการรักษาระยะห่างสักนิด แล้วเขยิบออกมานั่งในโลกสุดแฟนตาซีที่ปั้นขึ้นมาเอง

แก่น–สารัตถะ: “เราไม่อยากให้ทุกอย่างต้องมีป้ายแปะว่ากำลังพูดถึงประเด็นไหนอยู่ และมันไม่จำเป็นจะต้องเป็นการ์ตูนการเมืองที่มีหน้านักการเมืองด้วย เราอยากให้คนไม่เขินที่จะแชร์ แล้วก็อยากให้คนที่มาดูตัวงานเฉย ๆ ก็สามารถมองว่างานนี้สวยได้เหมือนกัน

มันอาจเป็นเรื่องของความสมดุลของความรู้สึกที่เราอยากจะหนีจากเรื่องการเมืองพวกนี้ แล้วไปนั่งในทุ่งหญ้า กับความรู้สึกผิดเมื่อเราทิ้งปัญหาเหล่านี้ไป งานพวกนี้ก็เลยเป็นโลกที่เราปั้นมา ซึ่งเราก็อยากให้มันมีความเซอร์เรียล ความแฟนตาซี หรือบรรยากาศบางอย่างที่คนดูแล้วก็อยากลองไปนั่งไปเดินดู แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่ได้ทิ้งธีมสำคัญไปด้วย สุดท้ายมันอาจถือเป็นการรักษาระยะห่างกับประเด็นนี้ แต่ไม่ได้วิ่งหนีมันไปเลย”

ศิลปะที่ไม่สร้างความทุกข์ให้กับใคร

ในฐานะศิลปินหน้าใหม่ ศิลปะในความคิดของแก่น–สารัตถะคือศิลปะที่ไม่ควรทำให้ผู้ชมทุกข์มากขึ้นไปกว่าเดิม และศิลปะการเมืองก็ไม่จำเป็นต้องแสดงออกมาอย่างรุนแรงหรืออย่างชัดเจนว่ากำลังพูดถึงเรื่องการเมืองอยู่

แก่น–สารัตถะ: “จริง ๆ ผมอาจไม่มีสิทธิ์จะพูดถึงการขับเคลื่อนสังคมในฐานะศิลปินได้ขนาดนั้น เพราะผมก็เพิ่งเป็นศิลปินจริง ๆ มาได้แค่สองอาทิตย์ ก่อนหน้านี้ไม่เคยได้โพสท์งานตัวเองเลย แต่ในมุมมองผม ศิลปะขับเคลื่อนสังคมเป็นเหมือนคำพูดนึงของ Cesar A. Cruz. คณบดีโปรแกรมมัธยมที่ Harvard University ที่บอกว่าศิลปะมีไว้เพื่อปลอบประโลมคนที่กำลังทุกข์ใจ แต่สร้างความทุกข์ให้กับคนที่กำลังสบายใจอยู่ ซึ่งเท่าที่เราเห็น งานศิลปะที่พูดถึงเรื่องการเมืองมันยิ่งทำให้เราทุกข์เข้าไปใหญ่ ในขณะที่ศิลปะแบบ Escapism (ศิลปะที่เชื้อชวนให้ผู้คนหลีกหนีจากความจริงอันแสนวุ่นวาย) ก็ไม่ได้ขับเคลื่อนอะไรซะทีเดียว เป้าหมายของเราก็เลยอยากที่จะพูดถึงประเด็นทางสังคมโดยที่ไม่ได้สร้างความทุกข์เพิ่มขึ้นให้กับคนดู และไม่อยากให้งานออกมาดูรุนแรง เราอยากคลายคนออกมาจากความทุกข์ตรงนั้นมากกว่า

เป้าหมายในการสร้างความสม่ำเสมอให้ตัวเอง

เมื่อกระแสตอบรับของเพจออกมาดีขนาดนี้ เราก็แอบคิดว่าแก่นจะมีโปรเจ็คต์ใหม่ในอนาคตออกมาเซอไพรส์หรือเปล่า แต่แก่นก็บอกว่าเป้าหมายหลักในตอนนี้คงเป็นการลงงานลงเพจอย่างสม่ำเสมอทุกวันไปก่อน ส่วนโปรเจ็คต์ใหม่ก็คงต้องรอดูกันไป

แก่น–สารัตถะ: “เบื้องต้นก็พยายามจะลงทุกวัน เพราะเราอยากสร้างความสม่ำเสมอให้กับตัวเอง แต่ก็อาจมีจุดหนึ่งที่เราอาจจะขยับขยายไปไกลมากกว่าแค่เรื่องการเมืองแล้ว เพราะจริง ๆ แล้วความตั้งใจแรกของเราคือก็แค่อยากลงงานทุกวันเท่านั้นเอง แต่เรื่องการเมืองมันเป็นเหมือนเป็นสิ่งที่เรากำลังอินในช่วงนี้มากกว่า”