ผู้หญิงในภาพพิมพ์ญี่ปุ่น

ภาพวาด Ukiyo-e เป็นหนึ่งในรูปแบบภาพวาดที่มีอิทธิพลมากที่สุดในโลก หนึ่งในลักษณะโดดเด่นของภาพพิมพ์ญี่ปุ่นก็คือบรรดาภาพ Bijin-ga ที่สะท้อนให้เห็นชีวิตประจำวันของหญิงโสเภณีแห่งย่านโลกีย์ของญี่ปุ่น พวกเธอมีลักษณะโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ รูปปากเล็ก ดวงตาที่เว้นระยะห่างกันมาก จมูกตรง คิ้วเรียวบางหรือไม่มีคิ้ว ซึ่งในสังคมญี่ปุ่นสมัยก่อน หญิงโสเภณีเหล่านี้มีสถานะเป็นคนดังของสังคมที่เป็นผู้กำหนดทิศทางแฟชั่นเลยทีเดียว

ในประวัติศาสตร์ญี่ปุ่นในช่วงทศวรรษที่ 1700 ซึ่งตรงกับยุคเอโดะ ศิลปินญี่ปุ่นหลายคนได้รับมอบหมายให้สร้างภาพพิมพ์แกะไม้สำหรับโรงละคร ร้านอาหาร และโรงน้ำชา ภาพ Ukiyo-e ส่วนใหญ่จะใช้เทคนิคศิลปะการพิมพ์บล็อกไม้ของญี่ปุ่น โดยมีลักษณะเด่นด้วยการใช้สีที่หลากหลายและแตกต่าง

Kitagawa Utamaro คือศิลปินคนแรก ๆ ที่สื่อสารบุคลิกและอารมณ์ของนางแบบผู้หญิงลงไปในผลงานภาพพิมพ์ไม้ งานของเขาเริ่มแยกออกจากการทำภาพพิมพ์ไม้ดั้งเดิมตามขนบ และเริ่มพัฒนาการนำเสนอภาพผู้หญิงในแบบของตัวเอง ผู้หญิงในภาพพิมพ์ของ Kitagawa ส่วนใหญ่จะมีรูปร่างผอม มีส่วนหัวที่ยาว แต่ยังคงได้สัดส่วน ในกาลต่อมา เอกลักษณ์นี้จะทำให้งานของเขาถูกเรียกว่า “ภาพหัวโต” และไม่มีคิ้ว ซึ่งในวัฒนธรรมญี่ปุ่น การโกนคิ้วก็บ่งบอกว่าผู้หญิงคนนั้นแต่งงานหรือมีลูกแล้ว

เมื่อถูกนำไปเผยแพร่ในฝั่งตะวันตก ภาพพิมพ์ผู้หญิงของ Kitagawa ก็สร้างความอื้อฉาวให้กับผู้ชมในตะวันตกเป็นอย่างมาก เพราะผู้หญิงในภาพไม่เพียงอยู่ในท่าทางเชื้อเชิญเย้ายวน แต่พวกเธอยังหันมาสบตากับผู้ชมอย่างไม่เอียงอายด้วย

ย้อนกลับไปในสมัยนั้น ชายและหญิงในยุคเอโดะต่างแสวงหาความสุขในเรื่องเพศอย่างอิสระ ชาวอาทิตย์อุทัยมองว่าเรื่องเพศเป็นเรื่องธรรมชาติ ซึ่งค่านิยมนั้นก็สะท้อนออกมาผ่านรูปแบบศิลปะวัฒนธรรมของญี่ปุ่นที่นำเสนอเรื่องเพศอย่างตรงไปตรงมา ต่างจากที่อื่น ๆ ของโลกในช่วงเวลาเดียวกัน แต่หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นต้นมา ค่านิยมและวัฒนธรรมตะวันตกก็ได้แทรกซึมเข้ามาในญี่ปุ่น จนทำให้การนำเสนอเรื่องเพศในงานศิลปะญี่ปุ่นค่อย ๆ เลือนหายไปในที่สุด