อย่างที่ประสบการณ์ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ย้ำให้เราเห็นเรื่อยมาว่า ‘พุทธศาสนา’ กลมกลืนเป็นส่วนหนึ่งกับสังคมไทยชนิดที่แยกขาดจากกันไม่ออก ไม่ว่าจะมองไปทางไหน หรือทำอะไร ร่องรอยของพุทธศาสนาก็ยังคงอยู่ในสถานที่ต่าง ๆ รวมถึงความรู้สึกนึกคิดของผู้คนเสมอ
ความผูกพันที่ Buddhaandz หรือ โน่ - ญาโณทัย ตรีรัตน์โชติกุล มีต่อพุทธศาสนา สั่งสมขึ้นในตัวญาโณทัยตั้งแต่เขายังเด็ก โดยเฉพาะเมื่อเขาได้เดินทางไปสนามพระพร้อมพ่อของเขา ซึ่งสะสมพระเครื่องพระบูชา อีกทั้งการที่ญาโณทัยได้เรียนพุทธศาสนา คล้ายกับการเรียนพิเศษในวันสุดสัปดาห์ ยิ่งทำให้ญาโณทัย สนิทชิดเชื้อกับพุทธศาสนาไปเองโดยธรรมชาติ ความสนใจด้านพุทธศาสนาในตัวญาโณทัย หยั่งรากลึกขึ้นอีกขั้นเมื่อเขาโตขึ้น ญาโณทัยเริ่มสนใจในหลักธรรมเพิ่มเติมจากการได้รับชมรายการโทรทัศน์ และฟังเสวนาต่าง ๆ เขาต่อยอดความคิดตัวเองโดยไม่หยุดอยู่เพียงแค่ความเชื่อแบบพุทธไทยเท่านั้น แต่ยังศึกษาบริบทของพุทธศาสนาจากศิลปิน ผลงานศิลปะ รวมถึงประวัติศาสตร์ในต่างแดนด้วยเช่นกัน จึงเห็นได้ว่าผลงานของญาโณทัย มักจะมีรูปร่างหน้าตา และสีสันที่แปลกใหม่สะดุดตา ที่ให้ความรู้สึกเหมือนการสร้างงานทำมือ
ในการสร้างสรรค์ผลงานแต่ละครั้ง ญาโณทัยยังสนใจ และหยิบจับเอาสิ่งของ (Object) ธรรมดาทั่วไปที่อยู่ในวัฒนธรรมของพุทธศาสนา มาประยุกต์ใช้ จนเกิดเป็นผลงานศิลปะจากสิ่งที่ทุกคนคุ้นเคยและมีประสบการณ์ร่วม อาทิ การออกแบบขันน้ำมนต์ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากบัวสี่เหล่า ผลงานน้ำหอมปลุกเสกคล้ายกับน้ำมนต์ (Nammont) รวมถึงในผลงานชิ้นล่าสุดอย่าง ‘Buddha and Jataka Tales’ ซึ่งญาโณทัยได้รับแนวคิดการสร้างงานมาจากนิทานชาดก ความพิเศษของงานชิ้นนี้คือ การที่เขาคัดสรรเอาส่วนหนึ่งของนิทานที่ตัวเองเข้าใจ และสนุกไปกับเนื้อหา มาผสานเข้ากับเรื่องราวการระลึกชาติจากภาพยนตร์หลาย ๆ เรื่อง เช่น ลุงบุญมีระลึกชาติ ญาโณทัยเปิดถึงผลงานชิ้นนี้ว่า ตัวเขาค่อนข้างเชื่อในเรื่องการเวียนว่ายตายเกิด ซึ่งเขาได้เรียนรู้มาจากหนังสือธรรมะ หรือภาพในฝาผนังทั้งจากวัดและศาลเจ้า สำหรับเขาแล้ว บนโลกใบนี้ มีหลายสิ่งที่วิทยาศาสตร์ยังไปไม่ถึง ดังนั้น ผลงานของญาโณทัย จึงแฝงไปด้วยพื้นที่ให้ผู้คนได้ตีความตามแบบฉบับของตัวเอง
ผลงานของญาโณทัย ไม่เพียงแต่บอกเล่าเรื่องราวของพุทธศาสนาเท่านั้น แต่ยังเชื่อมธรรมะ เข้ากับสิ่งต่าง ๆ รอบตัว อาทิ การออกแบบที่คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม ที่สุดแล้ว จุดหมายในการทำงานของญาโณทัยก็คือ การนำเอาหลักธรรมะที่ตัวเขาเคยศึกษาและกำลังศึกษา มาเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานที่แตกต่างกันออกไปตามโอกาส บริบท และช่วงเวลา เพราะแนวคิดด้านพุทธศาสนาเอง ก็ปรับเปลี่ยนไปตามวันเวลาและสังคมเช่นกัน
ติดตามผลงานของ โน่ - ญาโณทัย ตรีรัตน์โชติกุล ได้ที่ : Buddhaandz
