‘ความเหงา’ ถือเป็นความรู้สึกที่อยู่เคียงข้างกับมนุษย์มาอย่างยาวนาน ซึ่งล้วนเกิดขึ้นจากการรับรู้ว่าตนขาดการมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม หรือมีปฏิสัมพันธ์น้อยกว่าที่ต้องการ ถึงแม้สถานภาพทางสังคมจะเปลี่ยนแปลงไปมากเพียงใด โดยเฉพาะในสังคมสมัยใหม่ที่ผู้คนต่างหันมาใช้ชีวิตในเมืองและพึ่งพาเทคโนโลยีในการใช้ชีวิตประจำวันมากขึ้น จึงเป็นคำถามว่าสิ่งนี้เป็นสาเหตุที่ทำให้มนุษย์เผชิญกับความเหงาในระดับที่สูงขึ้นหรือไม่

ซึ่งหากย้อนกลับไปเมื่อปี 2013 Spike Jonze ได้พาเราเข้าไปสำรวจโลกแห่งความเหงาในเรื่อง ‘Her’ ซึ่งเล่าถึงสังคมที่เทคโนโลยีและเมืองถูกพัฒนาขึ้นอย่างก้าวกระโดด แต่การเข้าสังคมและความสัมพันธ์ของมนุษย์กลับซับซ้อนมากขึ้น เห็นได้ผ่านชีวิตของ Theodore Twombly มนุษย์เหงาในเมืองใหญ่ ผู้ตกหลุมรักระบบปฏิบัติการคอมพิวเตอร์ที่ชื่อ Samantha

Spike Jonze ได้พาเราไปค้นหาคำตอบระหว่างเทคโนโลยีและความเหงาที่เกิดขึ้นในโลกสมัยใหม่ โดยทำนายโลกอนาคตของสังคมในปี 2025 ผ่านสถาปัตยกรรม การแต่งกาย และสีสันที่เกิดขึ้นภายในหนัง ซึ่งดูเรียบง่ายและธรรมดา ถือเป็นการท้าทายจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ตามขนบของหนัง ‘ไซไฟ’ ที่มักจะมีฉากและเครื่องแต่งกายที่หวือหวา

เนื่องในโอกาศที่ปีนี้เป็นปี 2025 ซึ่งหมุนเวียนมาบรรจบกับเรื่องราวที่เกิดขึ้นใน Her พอดี GroundControl เลยอยากพาทุกคนไปย้อนดูเรื่องราวและเบื้องหลังศาสตร์และศิลป์แห่งความเหงา ที่ถูกเนรมิตผ่านมิติของหนังไซไฟโลกอนาคตที่ใช้ดีไซน์แบบย้อนยุค

สถาปัตยกรรมแห่งอนาคตที่ยังคงความเป็นจริง

Her ได้นำเสนอโลกแห่งอนาคตอันใกล้ผ่านการผสมผสานระหว่างเมืองลอสแองเจลิสและเซี่ยงไฮ้ เพื่อให้ได้ความรู้สึกของเมืองอนาคตที่ไร้กาลเวลา ซึ่งตลอดทั้งเรื่องเราจะเห็นท้องถนนที่สะอาดสะอ้าน บ้านเรือน และข้าวของเครื่องใช้เรียบง่าย อ่อนโยนและสมจริง แทนที่จะเป็นภาพของเมืองในอนาคตที่เต็มไปด้วยเทคโนโลยีล้ำยุคและความวุ่นวายแบบ Blade Runner หรือ Minority Report

โดย Jonze เลือกปรึกษากับ Elizabeth Diller & Ricardo Scofidio และ AIA (American Institute of Architects) เพื่อเนรมิตสถาปัตยกรรมและการจัดพื้นที่ ให้ได้บรรยากาศของ ความเงียบเหงา ความโดดเดี่ยว แต่ก็ยังมีความอบอุ่นอยู่ในตัว เพื่อให้ได้โลกอนาคตในแบบที่ไม่เคยมีใครสร้างมาก่อน

นอกจากบ้านเมืองและสภาพแวดล้อมที่ดูสะอาดสะอ้านแล้ว หากสังเกตดูเราจะพบว่า ในหนังเรื่อง Her นั้นถนนหนทางล้วนปราศจากรถยนตร์และการจราจรที่ติดขัด เพื่อหลีกหนีเทคโนโลยีรูปแบบหนึ่งและเพื่อซ่อนเร้นยุคสมัยที่เกิดขึ้นในหนัง เพราะรถยนตร์นั้นถือเป็นสิ่งที่สามารถบ่งชี้ปีที่เกิดขึ้นในหนังได้ทันที เราจึงมักจะเห็นผู้คนในหนังมักจะเดินทางด้วยรถไฟหัวกระสุน รถไฟใต้ดิน หรือเดินเท้าแทน เพื่อให้ผู้ชมสามารถโฟกัสกับตัวละครหลักในเรื่องได้

งานออกแบบภายในของอพาร์ตเมนต์และออฟฟิศของธีโอ

K. K. Barrett หนึ่งในผู้ออกแบบงานสร้างของ Her ได้เซ็ตอพาร์ตเมนต์ของ Theodore ไว้บนชั้นบนสุดของ WaterMarke Tower ซึ่งเป็นอาคารหรูหราสูง 35 ชั้น ที่ตั้งอยู่ในใจกลางเมืองลอสแองเจลิส เพื่อให้ได้เห็นทัศนียภาพของเมืองและวิวอันกว้างไกล โดยหากสังเกตจะเห็นว่าพื้นที่ในอพาร์ตเมนต์ส่วนใหญ่จะเป็นพื้นไม้ขัดเงาและผนังกั้นไม้ในโทนสีอ่อน ๆ เพื่อเพิ่มความอบอุ่น และช่วยให้สามารถสะท้อนแสงและบรรยากาศธรรมชาติจากภายนอกเข้ามาไว้ภายในอพาร์ตเมนต์ของ Theodore ได้ด้วย เป็นเหมือนความรู้สึกที่ดูเปิดกว้างและเชื้อเชิญให้ผู้ชมได้เข้าไปในโลกส่วนตัวของเขา

นอกเหนือจากการจัดแสงและโทนสีของอพาร์ตเมนต์แล้ว สิ่งของภายในอพาร์ตเมนต์ของ Theodore ยังได้รับอิทธิพลอย่างมากจาก Mid-Century Modern ซึ่งเป็นสไตล์การออกแบบที่รุ่งเรืองในช่วง 1940s–1960s เน้นความเรียบง่าย ฟังก์ชันการใช้งาน และการผสมผสานธรรมชาติให้เข้ากับชีวิตสมัยใหม่ ทำให้เกิดบรรยากาศที่ อบอุ่น คุ้นเคย และโรแมนติก แม้จะมีเทคโนโลยีล้ำยุคเข้ามาเกี่ยวข้องก็ตาม

อย่างไรก็ตามสิ่งของในอพาร์ตเมนต์ยังถูกนำมาใช้ในหลาย ๆ แง่มุม เพื่อสำรวจสภาพอารมณ์ของ Theodore ซึ่งจะเห็นได้จากรายละเอียดต่าง ๆ ในอพาร์ตเมนต์ ข้าวของที่ไม่ได้ถูกจัดวางอย่างเป็นระเบียบ กล่องแพ็กของที่ยังไม่ถูกแกะออก รวมถึงบริเวณอื่น ๆ ในห้อง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความโดดเดี่ยวของตัวเขาเอง

อีกหนึ่งสถานที่ที่โดดเด่นและถือเป็นโลเคชั่นหลักของ Her คือ BeautifulHandwrittenLetters.com บริษัทที่รับเขียนจดหมายและโปสการ์ดให้ลูกค้า หรือก็คือออฟฟิศของ Theodore นั่นเอง โดยหากสังเกตจะพบว่าภายในออฟฟิศนั้นมีการเลือกใช้แผ่นอะคริลิคใส (Plexiglass) หลาย ๆ สี เพื่อปรับและเปลี่ยนโทนแสงตามช่วงเวลาที่แตกต่างกัน

นอกจากนั้นภายในออฟฟิศยังมีการใช้แผนผังแบบออฟฟิศแบบเปิด (Open Plan Office) ซึ่งเป็นแนวคิดที่นิยมอย่างมากในออฟฟิศยุคปัจจุบัน เห็นได้จากการจัดวางโต๊ะทำงานที่เรียงกันเป็นแถว และมีฉากกั้นเตี้ย ๆ กั้นอยู่ อีกทั้งยังหลีกเลี่ยงการใช้คอกทำงาน (Cubicle) หรือห้องกั้นทึบแบบออฟฟิศดั้งเดิม เพื่อช่วยให้พื้นที่ดู โปร่งโล่งและอิสระ แต่ยังคงให้เกิดความรู้สึกของความเป็นส่วนตัว อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าออฟฟิศจะถูกวางให้เป็น Open Plan แต่ Theodore กลับดูแยกตัวจากเพื่อนร่วมงาน ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าความใกล้ชิดทางกายภาพไม่ได้หมายถึงความเชื่อมโยงทางอารมณ์

สีแดงแห่งความเหงา ทั้งอบอุ่นและนุ่มนวล

ถึงแม้ Her จะเล่าถึงความเหงาของผู้คนและมักจะเลือกใช้องค์ประกอบต่าง ๆ เพื่อแสดงถึงความอบอุ่น แต่โทนของหนังกลับเลือกหยิบใช้สีแดงที่เป็นตัวแทนของความร้อนและแรงมาใช้เป็นสีหลักในเรื่อง สังเกตได้จากสีของเฟอร์นิเจอร์ต่าง ๆ ในออฟฟิศและอพาร์ตเมนต์ของ Theodore ที่มักจะมีสีแดงปรากฏอยู่ ซึ่งเป็นอิทธิพลที่ Barrett ได้รับมาจากเรื่อง Red Desert (1964) ของ Michelangelo Antonioni

อย่างไรก็ตามแม้ Her จะใช้สีแดงเป็นสีหลัก แต่โทนสีที่ใช้กลับไม่ใช่สีแดงสด แต่เป็นสีแดงหม่น (Muted Red) และแดงอมส้ม (Soft Coral Red) แทน ซึ่งได้แรงบันดาลใจมาจากช่างภาพชาวญี่ปุ่นอย่าง Rinko Kawauchi ซึ่งมักจะนำเสนอภาพถ่ายที่มีโทนสีที่ดูอบอุ่นและนุ่มนวล แต่ก็ยังคงน่าดึงดูดในเวลาเดียวกัน

สีแดงใน Her จึงกลายเป็นเหมือนสีประจำตัวของ Theodore ไปโดยไปปริยาย เพราะเรามักจะได้เห็นสีแดงปรากฏอยู่ในทุก ๆ เฟรมของหนัง ซึ่งสะท้อนผ่านอุปนิสัยของ Theodore เอง ทั้งความหลงใหล ความเห็นอกเห็นใจ ความเหงา และความหวัง

นอกจากนั้นหากเราสังเกตดูก็จะพบว่า ตลอดทั้งเรื่อง Her ได้ปฏิเสธการใช้สีฟ้าและสีน้ำเงินอย่างสิ้นเชิง ซึ่งสองสีนี้ถือเป็นสีหลักที่มักจะนำมาใช้ในหนังไซไฟเรื่องอื่น ๆ เพราะฉะนั้นโลกในอนาคตในเรื่องนี้จึงดูอบอุ่นและนุ่มนวล มากกว่าที่จะเป็นโลกดิจิทัลที่ดูเย็นชาและอึดอัด ฉะนั้นการไม่ใช้สีฟ้าจึงทำให้เทคโนโลยีในเรื่องดูเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต ไม่ใช่สิ่งที่อยู่เหนือมนุษย์นั่นเอง

กางเกงเอวสูงและผ้าเนื้อนุ่ม แฟชั่นอนาคตที่ใช้งานได้จริง

หนึ่งในองค์ประกอบที่โดดเด่นของ Her คือแฟชั่นและเครื่องแต่งกายของตัวละครต่าง ๆ ซึ่งสะท้อนถึง โลกอนาคตที่ไม่เน้นเทคโนโลยีสุดล้ำ ซึ่งปกติแล้วหนังไซไฟจะต้องเต็มไปด้วยตัวละครและผู้คนที่ใส่หมวกรูปทรงประหลาดและชุดรัดรูปสีสันฉูดฉาด แต่ Her กลับเลือกใช้แฟชั่นย้อนยุคอย่างกางเกงเอวสูงหรือแว่นตาทรงวินเทจของ Theodore ที่ให้ความรู้สึกเรียบง่าย สบายตา และอบอุ่น ทุกอย่างจึงถูกออกแบบให้ดู ‘ไร้กาลเวลา’ ไม่ยึดติดกับเทรนด์แฟชั่นยุคใดยุคหนึ่ง มากกว่าที่จะบัญญัติว่าโลกอนาคตควรจะแต่งตัวอย่างไร

ถึงแม้ว่าแฟชั่นของตัวละครในเรื่อง Her จะดูธรรมดาและเรียบง่ายแค่ไหน แต่แฟชั่นเหล่านี้กลับสามารถเตะตาผู้ชมได้มากกว่าแฟชั่นอันแปลกประหลาดในหนังไซไฟเรื่องอื่น ไม่ว่าจะเป็นกางเกง เสื้อเชิ้ตแขนยาว เสื้อเบลเซอร์ หรือกระโปรง สิ่งเหล่านี้ยังคงคล้ายกับสิ่งที่เราสวมใส่กันอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งถึงแม้ว่าในโลกความจริงปีนี้จะเป็นปีเดียวกันกับสิ่งที่เกิดขึ้นในหนัง แต่เราก็ยังคงรู้สึกว่านี่ไม่ใช่ยุคปัจจุบันแน่นอน

นอกจากสีสันและแฟชั่นย้อนยุคแล้ว Her ยังได้ปฏิเสธที่จะใช้ยีน หมวกเบสบอล รองเท้ากีฬา เนคไท หรือเข็มขัดเป็นแฟชั่นในเรื่อง เพื่อต้องการสร้างโลกใหม่ในแบบที่สมบูรณ์ ซึ่งเป็นอีกสิ่งหนึ่งที่เรารู้สึกว่า Her เป็นหนังที่บอกเล่ายุคอนาคต ไม่ใช่ยุคนี้แน่นอน

‘ความเซ็กซี่’ ก็เป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบที่ถูกตัดออกไปจากแฟชั่นของผู้คนใน Her เพื่อตอกย้ำถึงแนวคิดของโลกที่ผู้คนใช้ชีวิตอยู่กับเทคโนโลยีมากเกินไป ผู้คนเลือกสื่อสารผ่านหน้าจอและหูฟังมากกว่าการมาพบปะกันในชีวิตจริง ซึ่งเป็นสาเหตุว่า แล้วผู้คนจะต้องแต่งตัวเซ็กซี่และเร้าอารมณ์ไปทำไม ซึ่งการไม่มีเสื้อผ้าที่เร้าอารมณ์นี่เอง จึงทำให้ผู้ชมเชื่อได้ว่า ทำไม Theodore ถึงตกหลุมรักคอมพิวเตอร์ เพราะเสียงของ Samantha นั้น สามารถจินตนาการได้ว่าเธอมีเสน่ห์มากกว่าตัวละครหญิงใด ๆ ที่เราเห็นในโลกแห่งความเป็นจริง

อ้างอิง

Buchanan K. Why Spike Jonze’s New Film Her Might Put Men Back Into High-Waisted Pants. Vulture. Published December 20, 2013. Accessed January 25, 2025. https://www.vulture.com/2013/12/her-movie-high-waisted-pants-spike-jonze.html?fbclid=IwY2xjawIG0tBleHRuA2FlbQIxMAABHaEcvGIhhxUnDOaIz_thxRyfjHccYNwrUakrknwNhEwEs42m_bHVm6yRkw_aem_Qx20iyNuzII1eriE1uqrXg

Harris RL. Clothes and Character: “Her.” The Carpetbagger. Published February 22, 2014. Accessed January 24, 2025. https://archive.nytimes.com/carpetbagger.blogs.nytimes.com/2014/02/21/clothes-and-character-her/

Hart H. Designing A Future Of Comfort, Color, And Gorgeous Gadgets In “Her.” Fast Company. Published December 18, 2013. Accessed January 25, 2025. https://www.fastcompany.com/3023518/designing-a-future-of-comfort-color-and-gorgeous-gadgets-in-her

INTERIORS Journal. INTERIORS: Her. ArchDaily. Published February 26, 2014. Accessed January 25, 2025. https://www.archdaily.com/480608/interiors-her

Prilepchanska S. An Architectural review of Her. RTF | Rethinking The Future. Published December 2, 2022. Accessed January 25, 2025. https://www.re-thinkingthefuture.com/rtf-architectural-reviews/a8654-an-architectural-review-of-her/

Review: The Radically Unsexy Fashions of Her. The Cut. Published December 27, 2013. Accessed January 24, 2025. https://www.thecut.com/2013/12/review-the-radically-unsexy-fashions-of-her.html