![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/86799f87044fc4784b6163f1ae03e38c.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/3f44190a74a46ea39e4333b3c4e7244e.jpg)
เชื่อว่าทุกคนน่าจะเคยมีประสบการณ์นี้ พอลองสังเกตสิ่งของข้างทาง ตามท้องถนนในย่านชุมชน ก็มักสะดุดตาเข้ากับสิ่งประดิษฐ์แปลกหน้า ที่เกิดจากการดัดแปลงสิ่งของหลายสิ่งเข้าด้วยกัน หรือแม้กระทั่งสิ่งของเดิม ๆ แต่กลับถูกนำมาใช้งานในอีกหน้าที่หนึ่ง
การพบเจอสิ่งธรรมดาที่รวมตัวกันเป็นสิ่งใหม่นี่เอง ที่กลายเป็นแรงบันดาลใจสู่ผลงานของธีสิสของ ‘ชิตวัน เพชรรัตน์’ หรือ ‘ฟ้าใส’ นักศึกษาสาขานิเทศศิลป์ ภาควิชานิเทศศิลป์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/eca9cf3125e9cdbd4b430c30b616a158.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/3f7830a062f300b7c065e7163e7d25ec.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/bf2cd2e784b44cf043a7b8857d3451b0.jpg)
ฟ้าใสเล่าถึงกระบวนการทำงานในธีสิสชิ้นนี้ให้เราฟังว่า ขั้นตอนแรกก็คือการสำรวจพฤติกรรมและให้คำจำกัดความต่อความสนใจของตัวเอง เช่น ‘การสังเกตและอธิบายสิ่งธรรมดาของรอบตัว’ อันเป็นพฤติกรรมที่เจ้าตัวมักจะทำอยู่เป็นประจำโดยไม่รู้ตัว จนกระทั่งกลางปี 2022 ได้ร่วมคลาสเรียนเกี่ยวกับสัญศาสตร์ (semiotics) ทำให้เข้าใจในพฤติกรรมลักษณะนี้ และถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมืออย่างหนึ่งในการเรียนรู้โลกของฟ้าใสเอง
“ในชั้นเรียนของเรามีการตั้งคำถามว่า อะไรคือ ‘aesthetic’ เฉพาะของไทยบ้าง? ซึ่งในปัจจุบันยังไม่เกิดการคิดหรือใช้ที่ชัดเจนมาก แต่มีสิ่งหนึ่งที่น่าสังเกตก็คือการ ‘reposition’ หรือการแทนที่ เช่น การเอาผ้าใบมาบังแดด ทำให้เรานึกไปถึงงานสไตล์สตรีทอาร์ต เช่น เฟอร์นิเจอร์ที่เกิดจากการนำของอย่างอื่นมาประกอบเข้าด้วยกัน หรือภาพถ่ายสิ่งที่ดูผิดที่ผิดทางแบบตลกๆ ที่ดูแล้วมีความไทย สอดคล้องกับแนวคิดของผลงานของงานของกลุ่มสถาปนิกไทย all (zone) ‘Mixed-Used: Bangkok Collage City’ ซึ่งเป็นงานวิดีโอที่เขานำพื้นที่รกๆ ในกรุงเทพฯ มาคอลลาจตัดสลับกัน จนแยกไม่ออกว่ารูปไหนคืองานคอลลาจ รูปไหนเป็นภาพจริง แสดงให้เห็นว่าการปรับเปลี่ยนหรือ ‘โมดิฟาย’ ตามใจชอบไม่ได้เกิดขึ้นแค่กับสิ่งของ แต่เป็นการใช้พื้นที่ด้วยซ้ำ
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/1000c8dd7ac86992fc761881fa55192b.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/fe73c9b0ce42c34b25de85ed102566c3.jpg)
“ของประเภทนี้จึงน่าสนใจขึ้นมา และเมื่อได้ออกไปสำรวจจริง ๆ ก็พบว่าบางอย่างไม่ใช่แค่การคงรูปไว้แล้วเปลี่ยนหน้าที่เท่านั้น แต่เกิดจากการดัดแปลงเอาหลายสิ่งมาประกอบกัน บางอย่างกลายเป็นของที่วางขายปกติ และมีของที่ผลิตมาเพื่อจุดประสงค์หนึ่ง แต่ถูกซื้อไปใช้เพื่ออีกจุดประสงค์หนึ่ง
“บวกกับได้อ่านหนังสือเล่มหนึ่งชื่อ ‘The Beauty of Everyday Things’ ของ ยานางิ โซเอสึ นักวิจารณ์ศิลปะและนักปรัชญาชาวญี่ปุ่น ซึ่งได้กล่าวถึง ‘รากฐาน’ ของการชงชา (chabi) ไว้ว่า"
“แนวคิดสุทรีย์ศาสตร์แบบ วะบิ ซาบิ (wabi sabi) หาใช่แนวคิดเชิงตรรกะเหตุและผล แต่กลับว่าด้วยวัตถุที่เป็นรูปธรรมซึ่งทำหน้าที่เป็นสื่อกลางเสียมากกว่า” จากแนวคิดนี้ทำให้เราคิดต่อว่า เมื่อเราจัดหมวดหมู่ของสิ่งของจากการมองเห็นเรียบร้อยแล้ว เราจะอธิบายรูปแบบหรือสไตล์ที่เกิดขึ้นได้อย่างไรบ้าง? และผลลัพธ์ของการดัดแปลงนั้นจะย้อนพาเรากลับไปสำรวจต้นตอของวัตถุนั้น ๆ ได้อย่างไรบ้าง?”
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/955d51072fb7e8f731fe13c0645ad0a9.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/fa276d63b03c1fc0812ab8cc8ca61e97.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/ef5614c7389e2cfc3dff96b74bdd3d96.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/bca1319910830ce701070348ca688439.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/6fdfcc05f219119ceabfa6ccacc00b8e.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/97d2126d8e061b040d6b9ae415bf8d56.jpg)
“เวลาเดินผ่านสิ่งของเหล่านั้น จึงเริ่มเกิดคำถามที่ว่า ของพวกนี้จะดัดแปลงไปได้ถึงขั้นไหน? เราแปลงของแบบนี้กันมาตั้งแต่เมื่อไหร่? นอกจากเหตุผลทางเศรษฐกิจ ทำไมเราถึงทำแบบนั้น? ที่อื่นเขาทำกันไหม? เป็นที่คนหรือสิ่งแวดล้อม? ถ้าที่อื่นทำจะยังรู้สึกว่าดูไทยมั้ย? ฯลฯ ด้วยความอยากรู้คำตอบเหล่านี้จึงกลายเป็นหัวข้อธีสิส ‘ความสร้างสรรค์ของคนไทยในการดัดแปลงของใช้’ โดยมีเป้าหมายไว้ในใจว่า หลังจากเชื่อมโยงทุกอย่างเข้าด้วยกันแล้ว เราจะได้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งของ ผู้คน และวัฒนธรรม
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/ade427e8afd183b962e27975eb24a6a5.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/5bd0867ed672f5671f5607a6ba42c77b.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/4c6c1b2ab7acae53b396e53abe3f77f9.jpg)
“หลังจากได้ลงพื้นที่และเข้าไปพูดคุยกับผู้คนในละแวกนั้น ก็ได้ข้อสรุปว่าสิ่งประดิษฐ์หรือของดัดแปลงเหล่านี้ มีเหตุผลในการเกิดขึ้น นอกเหนือไปจากแค่อยากประหยัด หรือรู้สึกเสียดายของและไม่กล้าทิ้ง สิ่งประดิษฐ์เหล่านี้ยังมีประโยชน์อื่นมากกว่าจุดประสงค์พื้นฐานของตัวมันเอง ที่เน้นเพิ่มความสะดวกและเข้าใจง่ายในการใช้งาน ส่วนการเลือกว่าจะใช้อะไรขึ้นอยู่กับสิ่งที่เป็นอยู่ ณ เวลานั้น เช่น พี่วินที่ใช้ยางในล้อรถมาบุกระดานหมากฮอส (แน่นอนว่าฝาขวดน้ำทำหน้าที่ตัวหมาก) เมื่อเป็นของที่สร้างมาเพื่อใช้ เน้นฟังก์ชันอย่างเดียว ผู้ที่สร้างมันขึ้นมาจึงไม่ได้ยึดติดกับความสุนทรีย์ทางสายตา จึงยิ่งนำไปสู่การขยายความเป็นไปได้ของวัสดุที่จะเอามาใช้ อาจกล่าวได้ว่าผู้สร้างมันขึ้นมาไม่ได้มองว่ามันเป็นสไตล์ แต่ถูกคนอื่นที่มองเข้าไปจัดหมวดเป็นสไตล์
สิ่งประดิษฐ์เหล่านี้ไม่ได้หยุดอยู่แค่ในธีสิสของฟ้าใสเท่านั้น เราเองก็สามารถพบเห็นได้ตามท้องถนนทั่วไป หากใครพบเจอด้วยตัวเองแล้วอยากแชร์ก็สามารถแปะภาพไว้ในคอมเมนต์แบ่งปันกันได้นะ
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/436a2bfc852ff621840b62ad82c53556.jpg)
![](https://falcon.groundcontrolth.com/upload/1e72f0ddf0183250336b91d4965e0d9d.jpg)
ติดตามผลงานของศิลปินได้ที่ : https://www.instagram.com/marmalade_teatea/
เรื่อง: จุฑารัตน์ ศรีอุทัย
กราฟิก: วทันยา แซ่ตัน